Maatschappelijke opgaven Laag-Holland
Het laagveengebied van Laag-Holland is een typisch Nederlands landschap, met hoge natuurlijke en culturele waarden. Het is het soort van landschap dat voor een groot deel bepaalt wat grondgebruikers en -eigenaren waarderen in hun regio en waar Nederland internationaal beroemd om is, wat veel toeristen en lokale dagjesmensen trekt.
De kwaliteit van dit historische landschap is echter sterk achteruitgegaan door o.a. intensivering van de landbouw, bebouwing en klimaatverandering. Het intensieve landgebruik hier heeft een aantal schaduwkanten, zoals bodemdaling, verlies van biodiversiteit, verhoogde uitstoot van broeikasgassen achteruitgang in waterkwaliteit.
De sleutel tot verbetering ligt in een verduurzaming van de huidige activiteiten in het gebied, met een vorm van landgebruik dat leidt tot herstel van biodiversiteit, stopzetting van de veenafbraak, een goed inkomen voor de agrariërs (op basis van voedselproductie en beheerinspanningen) en een aantrekkelijk landschap voor burgers.
Verbeterambitie
Herstel van biodiversiteit in het veenweidegebied kan alleen via systeemherstel, d.w.z.: gebruik van de bodem moet van ‘veenafbraak’ naar ‘veenbehoud’. Hiervoor is een diepgaand begrip van het complexe systeem van bodemstructuur, water, bodemchemie en bodemleven nodig. Ingrijpen via de relevante fysisch-chemische processen vormt de sleutel tot behoud van veen en biodiversiteit. Collectief en duurzaam beheer door agrariërs en terreinbeheerders vanuit ondernemerschap en met een economisch rendabele bedrijfsvoering vormt een belangrijke sleutel tot herstel.
Monitoring van biodiversiteit alleen is echter niet voldoende; doorgronden waarom biodiversiteit al dan niet herstelt is net zo belangrijk. Systeemkennis is vereist om maatregelen voor functiebehoud aan te scherpen of voor functieverandering te implementeren. Dit vraagt om onafhankelijke kennis en indicatoren. De vraag is in welke mate de nu genomen ingrepen in het landschap daadwerkelijk leiden tot ecosysteemherstel en welke combinatie van ingrepen leidt tot een langjarig, economisch rendabele bedrijfsvoering.
VeenVitaal
In Veenvitaal onderzoeken we welke ingrepen in het landschap effectief zijn voor het herstel van soortenrijkdom en bodemgezondheid. We onderzoeken hoe dit herstel bijdraagt aan de versteviging van verschillende ecosysteemdiensten in het gebied. Deze ecosysteemdiensten worden vertaald naar rendabele socio-economische verdienmodellen voor agrariërs en terreinbeheerders, die past bij hun bedrijfsvoering en die hen langjarig handelingsperspectief biedt om landgebruik te verduurzamen.
De partners in VeenVitaal streven naar een duurzaam gebruik van laaglandweiden, met positieve effecten op het menselijk welzijn, door beïnvloeden van acties van actoren voor een wenselijke ontwikkelingen in biodiversiteit, ecosysteemgezondheid en de sociaaleconomische situatie van landgebruikers.
Meer lezen: