Vierde consortiumdag in Abcoude
20 november 2024
De tijd vliegt: VeenVitaal zit alweer in het derde projectjaar. Op woensdag 13 november hebben we de vierde consortiumdag gehouden, op de mooie buitenlocatie Anna Haen in Abcoude. In totaal kwamen 33 partners bij elkaar om te horen hoe het onderzoek vordert, om elkaar voor het eerst te ontmoeten of om weer bij te praten. Het eerste halfuur (na koffie met lekkers) was ingeruimd voor het onderwerp ‘verdienmodellen’ – een terugkoppeling van kennis die was opgehaald tijdens de vorige consortiumdag. Hierna volgde een groepsdiscussie over samenwerking: met wie werken we samen en waarom, per groep neergetekend in een interactie-schema. Vervolgens in een korte presentatie de belangrijkste bevindingen uit de werkpakketten Biodiversiteit (WP1), Ecosysteemprocessen (WP2), en Weidevogels en landgebruik (WP3). Dit was tevens een uitnodiging om een aantal posters te bekijken die in de zaal hingen, met meer details over de onderzoeksresultaten. Hieronder een link naar de gepresenteerde posters:
- WP1: Loopkevers in de oevers: een verschuiving van soorten
- WP2: Natuurvriendelijke oevers: een afname in de kwaliteit van dood plantenmateriaal zorgt voor een vertraagde afbraak
- WP3: Leren van de grutto voor een gezond veenweidegebied.
De middag stond in het teken van nadenken over ecosysteemdiensten. Wat zijn ecosysteemdiensten nu precies, en hoe kun je ze gebruiken om alternatieve sociaal-economische verdienmodellen te maken? Na een korte introductie over ecosysteemdiensten en het Natuurlijk Kapitaal-model werden de aanwezigen ingedeeld in discussiegroepjes. Elk groepje boog zich over een specifieke mogelijke maatregel (ingreep) in veenweiden, bijvoorbeeld verhoging van de grondwaterstand. Vervolgens werden de belangrijkste ecosysteemdiensten geselecteerd die beïnvloed worden door de maatregel. Daarna gaven de groepjes voor de vijf belangrijkste diensten een inschatting van de huidige stand van zaken (in welke mate wordt de ecosysteemdienst nu geleverd), bespraken ze op welke manier de maatregel de ecosysteemdienst beïnvloedt en hoe we de levering van de dienst in geld kunnen uitdrukken
Alle opgehaalde gegevens worden nu uitgewerkt, gebruikt in het onderzoek en op de volgende consortiumdag (voorjaar 2025) gepresenteerd. Die consortiumdag zal geheel in het teken staan van het concreet en bruikbaar maken van resultaten uit het project voor de verschillende partners.
Noordse Woelmuisfestival: samen speuren naar keutels in Waterland
12 oktober 2024
Na het geslaagde Regenwormenfestival van afgelopen april 2024 was het op 2 oktober tijd voor het eerste Noordse Woelmuisfestival van VeenVitaal. Een ploeg van 25 mensen uit verschillende organisaties (veelal consortiumpartners, zoals de VU, Zoogdiervereniging, Staatsbosbeheer, provincie Noord-Holland) verzamelde zich in het veenlandschap van Zuiderwoude, ten noorden van Amsterdam. Daar zochten zij een hele middag naar de drie millimeter grote, groene keutels van de beschermde noordse woelmuizen-ondersoort die alleen in Nederland voorkomt. De noordse woelmuis stelt hoge eisen aan zijn omgeving: hij doet het vooral goed in vochtige veengebiedjes met precies de juiste vegetatie. Zoals Matty Berg uitlegde in de leuke uitzending die Vroege Vogels over het festival maakte: in VeenVitaal onderzoeken we waar de noordse woelmuis zich kennelijk het meest prettig voelt en kijken we naar wat die gebieden kenmerkt: welke grondwaterstand, welke vegetatie, et cetera. Zo leren we van de muis zelf hoe we andere veengebieden zo kunnen inrichten dat ze ook aantrekkelijk worden voor deze kritische soort – en daarmee voor heel veel andere soorten. Ook Nature Today besteedde aandacht aan het Noordse Woelmuisfestival. Waar de noordse woelmuis zich rond Zuiderwoude exact ophoudt blijft nog even spannend: de gevonden keutels worden nu eerst onderzocht op het juiste woelmuis-DNA, in het laboratorium van de Vrije Universiteit.
Kosten en baten van maatregelen tegen bodemdaling
24 september 2024
VU-masterstudent Jochem Buurman schreef een scriptie over de kosten en baten van maatregelen om bodemdaling in veen tegen te gaan. Met zijn resultaten kan de stakeholderdiscussie over dit belangrijke probleem weer een stukje beter gevoerd worden. Hier volgt een weergave van de samenvatting van de scriptie.
Meer lezen? Klik dan HIER voor de samenvatting van het onderzoek.
Vroege Vogels over regenwormenfestival Spaarnwoude
11 april 2024
Op zondag 7 april besteedde radioprogramma Vroege Vogels uitgebreid aandacht aan ons Regenwormenfestival in Spaarnwoude. Verslaggever Merlijn Schneiders legde vast hoe de VeenVitaal-onderzoekers, samen met een groep van bestuurders, boeren, burgers en studenten, een hele dag bodemmonsters staken in weilanden van boeren in de omgeving om daarna alle regenwormen eruit te vangen. Hier kun je de uitzending naluisteren of de bijbehorende video bekijken. In totaal onderzochten 25 mensen 160 bodemmonsters van 20 verschillende graslanden. In de rapportage vertellen onderzoekers Lianne Woudstra en Matty Berg waarom zij deze dag georganiseerd hebben en wat voor onderzoek ze aan de gevangen regenwormen gaan doen. Ook legt Gertjan van Tunen van boerderij De Koningshoeve uit hoe het onderzoek hem helpt bij het duurzaam beheren van zijn land en het aantrekken van zoveel mogelijk weidevogels.
Gezenderde grutto’s tonen waar het goed toeven is
8 februari 2024
Vrijdag 2 februari hebben we op de Inspiratiedag Boerenlandvogels 2024 in De Vest in Alkmaar in een presentatie laten zien wat we geleerd hebben van onze gezenderde grutto’s. In mei 2023 hebben we tien grutto’s van een mini-GPS satellietzenders voorzien. Met deze zenders brengen we het landgebruik van met name oudervogels met kuikens in beeld. De bijeenkomst werd georganiseerd door Landschap Noord-Holland en de provincie Noord-Holland en was speciaal bedoeld voor vrijwilligers, boeren, wildbeheerders en natuurbeheerders die in hun dagelijks werk met de bescherming van boerenlandvogels bezig zijn. Het was inderdaad een inspirerende middag, met leuke lezingen en interessante informatie over verschillende aspecten van weidevogelbeheer. Er was volop uitwisseling van kennis, suggesties en vragen tussen de vele deelnemers (de zaal zat vol). Onze presentatie is hier te vinden. De eerste voorlopige resultaten zijn vastgelegd in een artikeltje dat is verschenen in het Jaarboek Boerenlandvogels Noord-Holland 2023. Hier kun je de pdf van het artikeltje vinden. Een interessante link om verder te lezen is het Kennisportaal Boerenlandvogels met nog veel meer informatie over weidevogels. Die middag was ook de aftrap van het nieuwe weidevogelseizoen. In dit verband kunnen we melden dat we ook in 2024 weer een 10-tal nieuwe Noord-Hollandse grutto’s een tuigje met zender gaan omhangen. Maar voor nu zijn we vooral benieuwd wanneer onze 2023-vogels zich weer in Nederland zullen laten zien. Zie ze komen op globalflywaynetwork.org: Mooie Nel, Els, Bert, Koningshoeve en de rest!
Zeer geslaagde tweede consortiumbijeenkomst VeenVitaal
12 oktober 2023
Vrijdag 6 oktober stond in het teken van de tweede consortiumdag van het VeenVitaal-project. Ruim 45 deelnemers, vanuit een grote verscheidenheid aan aanwezige partner-organisaties, kwamen bijeen om verder na te denken over de uitdagingen die in het veenweidegebied spelen of op ons afkomen. Op de agenda stond in de ochtend een discussie over gebiedsprocessen, de eerste resultaten uit het onderzoek naar de effecten van natuurinclusieve oevers op biodiversiteit en bodemprocessen, gezenderde grutto’s en landschapswaardering. In de middag een discussie over te nemen ingrepen in het landschap waar we in 2024 ons onderzoek op zullen concentreren en een excursie naar natte teelten in het Zuiderveen. Meer lezen…..
Grutto’s met mini-GPS zenders actief in Noord-Holland
12 Juni 2023
In het project VeenVitaal zijn tien volwassen grutto’s in Noord-Holland uitgerust met een klein GPS zendertje, in de polders van Spaarnwoude, Wormer- en Jisperveld en de Ronde Hoep. Deze grutto’s met een zendertje zijn via een satelliet live te volgen en geven waardevolle informatie over terreingebruik. Doel van het onderzoek is om te weten te komen waar ze zich de polders het meeste thuisvoelen en waarom ze een keuze voor een bepaalde locatie maken. Met deze informatie kunnen we betere inrichtingsplannen maken om de grutto te beschermen. De gezenderde grutto’s zijn live te volgen. Meer lezen….
Langs de oever met BNNVARA Vroege Vogels Radio
7 mei 2023
Slootkanten langs weilanden bieden veel kansen voor de diversiteit van plant en dier en het tegengaan van uitspoeling van voedingsstoffen van grasland naar het oppervlakte water. Vraag is hoe breed moet een slootkant zijn en hoe kun je de oevers het beste beheren? Om dit te onderzoeken zijn we gestart met het in kaart brengen van de diversiteit van planten en bodemfauna en stikstof in slootkant met een verschillend beheer. Een oever kan bestaan uit een bufferzone van ongeveer een meter breed tot een natuurvriendelijek oever van vijf meter breed. In beide gevallen wordt er niet bemest. Het beheer kan bestaan uit de natuur haar gang laten gaan, tot maaien van de vegetatie met of zonder (na)beweiding met koeien. Om de invloed op de rijkdom aan bodemfauna te meten zetten we potvallen uit langs de slootkant om aanwezige loopkevers, spinnen, pissebedden en miljoenpoten te verzamelen. BNNVARA Vroege Vogels ging een ochtend met ons mee naar het zuiderveen bij het leggen van de potvallen.
Luister link: Onderzoek naar oeverinsecten – Vroege Vogels – BNNVARA
Loopkevercursus VU
3 mei 2023
Loopkevers zijn een geschikte diergroep om de kwaliteit van het ecosysteem te beoordelen. Er komen in Nederland 376 soorten voor, die van elkaar verschillen in vorm, grootte, voedselkeuze, vliegvermogen en periode van voorkomen en voortplanting. Bovendien zijn loopkevers relatief goed op naam te brengen. Om dit te oefenen zijn een 15-tal AIOs, studenten en analisten bij elkaar gekomen op de Vrije Universiteit om onder de begeleiding van loopkeverexpert Michiel Boeken de eerste stappen te zetten in het herkennen van loopkevers.
Langhalsschorsloper niet zo zeldzaam?
30 april 2023
De langhalsschorsloper (Paradromius longiceps) is een relatief zeldzame loopkever van moerassige oevers van meren, rivieren en slootkanten met een dichte rietgordel. De soort is in de winter te vinden in rietstengels, te herkennen aan een klein gaatje in de stengel. Er zijn maar een beperkt aantal waarnemingen in Nederland bekend van deze soort (Langhalsschorsloper – Paradromius longiceps – Waarneming.nl). Tijdens het monitoren van overjarig riet langs natuurvriendelijek oevers van de veenpolders rond Amsterdam komen we de langhalsschorsloper echter veelvuldig tegen. Het aantal waarnemingen van deze soort sinds 2000 is nu verdubbeld. De soort lijkt algemener te zijn in brede rietzomen waarin het riet van vorig jaar niet is gemaaid dan tot nu toe bekend.
Grutto’s in de uitzending
6 Maart 2023
In 2023 worden in het project VeenVitaal tien volwassen grutto’s uitgerust met een klein GPS zendertje, in Spaarnwoude, Wormer- en Jisperveld, Waterland en de Ronde Hoep. Door dit zendertje weten we elke uur tot op de meter nauwkeurig waar deze vogels zich in een gebied ophouden. Doel is om te weten te komen waar oudervogels met hun kuikens naar toe gaan als de kuikens uit het ei kruipen. Grutto-kuikens leven van insecten en dit is een cruciale fase in het leven van de grutto. De beste voedselplekken zijn meestal niet de locaties waar de eieren zijn uitgebroed. De gezenderde grutto’s zullen live te volgen zijn op https://www.globalflywaynetwork.org/ (zie: View tracks).
Studenten staan te trappelen
28 februari 2023
Dit jaar lopen een 10-tal studenten van de Vrije Universiteit, Universiteit van Amsterdam en Aeres Hogeschool, gelijktijdig stage in het VeenVitaal-project. Zij zullen het effect van veranderend landgebruik en het beheer van slootkanten en oevers op verschillende aspecten van biodiversiteit, ecosysteemprocessen en verdienmodellen gaan onderzoeken, samen met boeren en terreinbeheerders. Nieuwsgierig wie het zijn en wat ze gaan doen? Zie deze pagina.
Seed money voor Living Landscapes, Living Memories
20 december 2022
Bep Schrammeijer, post-doc onderzoeker voor VeenVitaal heeft samen met Anna Teijero-Fokkema (promovendus geschiedenis na-oorlogs landbouw) Matty P. Berg (ecoloog, VeenVitaal onderzoeksleider) en Sjoerd Kluiving (VU geo-archeoloog) €10.000,- gekregen in de ASI Seed Money programme om innovatief interdisciplinair onderzoek te doen. Ze gaan bekijken of historische fotobeelden inzicht kunnen geven in de (veranderingen in) ecologische kwaliteit van het veenweidelandschap. Daarmee willen ze toetsen in hoeverre menselijke geheugen rijmt met wat hoe het landschap van weleer er daadwerkelijk uitzag.
Kickoff meeting
15 november 2022
Op 15 november 2022 kwamen de consortium-leden van VeenVitaal samen in de kas van de Botanische Tuin Zuidas (de Hortus) voor de aftrap van het project VeenVitaal. De consortium-leden hebben elkaar (beter) leren kennen en de details van het project en werkpaketten werden doorgesproken in een interactieve en gemoedelijke setting. Alle deelnemers hebben ook aangegeven waar hun hart ligt in het veenweidelandschap.
