Penvoerder
Matty P. Berg
Medewerkers
Janne van den Akker | Sanne Bethe | Roeland Bom | Mariet Hefting | Floris Keizer | Mark Koetse | Hélène van Laar | Vincent de Leijster | Marjoleine van der Meij | Linda Nol | Bep Schrammeijer | Anca de Vries | Lianne Woudstra |
Oud Medewerker(s)
Lotte van Oosterhout |
Matty P. Berg
Hoogleraar Bodemfauna en Natuurlijke Ecosysteem Dynamiek, Vrije Universiteit
“Ik doe graag onderzoek in groepsverband naar het herstel van de balans in Nederlandse veenweide in brede zin”
Mijn naam is Matty. Ik ben geboren en getogen in het veenweidegebied rond de Kagerplassen in Zuid-Holland, heb jarenlang gewoond naast Waterland bij Amsterdam en ik woon nu alweer lange tijd in Westzaan in het Guisveld. Veenweiden zijn mijn natuurlijke habitat. Ik ben een veldecoloog, en doe onderzoek aan de soortenrijkdom van plant en dier en hun rol in de natuur en het ecosysteem. Mijn voornaamste studie gaat uit naar bodemdieren (regenwormen, pissebedden, springstaarten e.d.), maar voel me ook goed thuis bij andere diergroepen (mn vogels en insecten).
Als projectleider van VeenVitaal zal ik mij gaan focussen op de effecten van landschapsgebruik en -interventies en veranderingen in biodiversiteit op ecosysteem processen. Hierdoor wordt inzicht verkregen in correlaties van ecosysteemfuncties met bepaalde landschapsinterventies waarna er betrouwbare en interventiegevoelige ecosysteem functie KPI’s ontwikkeld kunnen en zullen worden.
Daarnaast zal er inzicht worden verkregen in hoe veranderingen in functionele biodiversiteit verband houden met ecosysteemfuncties en -diensten. Het goed functioneren van laagveenweiden is erg belangrijk in het tegengaan van klimaatverandering en bodemdaling.
Daarom wil ik graag, via VeenVitaal, mijn eigen steentje bijdragen aan een verbeterd en duurzaam gebruik van de laagveenweiden rondom Amsterdam met als resultaat het herstel van ecosysteemfuncties en biodiversiteit.
Janne van den Akker
Docent-onderzoeker, Aeres Hogeschool Almere
“In VeenVitaal komen veel van mijn interesses samen”
Mijn naam is Janne. Ik woon al mijn hele leven in Amsterdam en vanaf het moment dat ik als middelbare scholier in mijn eentje de stad uit durfde fietsen was ik verliefd op het veenweidegebied. Mede dankzij deze fietstochten ging ik biologie en milieuwetenschappen studeren aan de VU en daarna zat ik 15 jaar in het milieu-advieswerk (als onderzoeker). Nu werk ik met veel plezier bij Aeres Hogeschool, zowel bij onze agrarische faculteit in Dronten als bij de faculteit Almere.
Aeres Hogeschool heeft binnen het project de rol om de resultaten naar de buitenwereld te communiceren en om studenten actief te betrekken bij het onderzoek door bijvoorbeeld stages en afstudeeropdrachten.
Ik vind het erg leuk om mee te werken aan VeenVitaal omdat veel van mijn interesses hierin samenkomen: de biologie, de landbouw, het behoud van onze prachtige maar kwetsbare landschappen en natuur, het vertalen van onderzoeksresultaten naar begrijpelijke teksten en het werken met studenten.
Sanne Bethe
Promovendus ecosysteem processen, Vrije Universiteit
“Ik wil graag mijn eigen steentje bijdragen aan het herstel van ecosysteem-functies en bio-diversiteit”
Mijn naam is Sanne en ik ben als PhD kandidaat aan het werk bij VeenVitaal. Ik ben afgestudeerd als ecoloog aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hierin heb ik mij o.a. gefocust op de effecten van brand op bodemeigenschappen, de kieming en groei van uitheemse planten en de effecten hiervan voor de koolstofkringloop in een subarctisch veengebied.
In VeenVitaal ligt mijn focus op de effecten van landschapsgebruik en -interventies en veranderingen in biodiversiteit op ecosysteem processen. Hierdoor wordt inzicht verkregen in correlaties van ecosysteemfuncties met bepaalde landschapsinterventies waarna er betrouwbare en interventiegevoelige ecosysteem functie KPI’s ontwikkeld kunnen en zullen worden.
Daarnaast zal er inzicht worden verkregen in hoe veranderingen in functionele biodiversiteit verband houden met ecosysteemfuncties en -diensten. Het goed functioneren van laagveenweiden is erg belangrijk in het tegengaan van klimaatverandering en bodemdaling.
Daarom wil ik graag, via VeenVitaal, mijn eigen steentje bijdragen aan een verbeterd en duurzaam gebruik van de laagveenweiden rondom Amsterdam met als resultaat het herstel van ecosysteemfuncties en biodiversiteit.
Roeland Bom
Onderzoeker, NIOZ
“Ik hoop dat onze onderzoeks-resultaten bijdragen aan een duurzamere toekomst voor de veenweide-gebieden.”
Ik ben getogen (niet geboren) in de veenweidegebieden van Waterland bij Amsterdam en heb over de jaren een grote fascinatie ontwikkeld voor dit cultuurhistorisch landschap. Als trekvogelecoloog ben ik vooral geïnteresseerd in de speciale functie die veenweidegebieden hebben als broed- en opgroei-habitat voor een aantal karakteristieke vogels, zoals de grutto en kievit. Als liefhebber van het landschap en de biodiversiteit in dit gebied, voel ik een sterke verantwoordelijkheid om bij te dragen aan het behoud ervan. Ik zie het dan ook als een groot voorrecht om mij binnen VeenVitaal te kunnen buigen over het vraagstuk wat de grutto beweegt binnen het veenweidelandschap.
Binnen VeenVitaal volgen we een aantal grutto’s met mini-GPS-zendertjes. Met deze vogels hopen we op landschapsniveau inzicht te krijgen in welke percelen aantrekkelijk voor ze zijn. We combineren informatie van de zenders met allerlei andere metingen, bijvoorbeeld landgebruik, bodemleven, vliegende insecten en waterkwaliteit en hopen zo beter te begrijpen wat perceelkeuze van de grutto bepaalt.
Ik hoop dat onze onderzoeksresultaten bijdragen aan een duurzamere toekomst voor de veenweidegebieden. Een toekomst waarin boeren, recreanten én de weidevogels een plek hebben in dit unieke landschap
Mariet Hefting
Onderzoeker, Vrije Universiteit Amsterdam
“Via Veenvitaal hoop ik een bijdrage te kunnen leveren aan het herstel van ecosysteem-functies in het Noord Hollandse veen”
Venen zijn facinerend! Ze bestaan uit een ophoping van onverteerde plantenresten die een verhaal vertellen over de landschapsgeschiedenis van een plek. Daarnaast zijn venen belangrijk voor de opslag van CO2, en zijn ze een hotspot voor biodiversiteit. Als bodemsysteemecoloog bestudeer ik de biogeochemische processen die leiden tot koolstofvastlegging of verlies, broeikasgasuitstoot, bodemdaling en natuurlijke waterzuivering. Veengronden in Nederland zijn in de afgelopen decennia sterk veranderd door turfwinning, drainage en intensief agrarisch landgebruik. In verschillende veenprojecten ligt mijn onderzoeksfocus op de snelheid van veenafbraak onder invloed van verschillende milieucondities, veeneigenschappen en de effecten van diverse emissie beperkende maatregelen. In het Veenvitaal project werk ik met Sanne Bethe en James Weedon aan de effecten van maatregelen op ecosysteemprocessen. Via Veenvitaal hoop ik een bijdrage te kunnen leveren aan het herstel van ecosysteemfuncties in het Noord Hollandse veen. Daarnaast hoop ik via Veenvitaal bij te dragen aan een duurzame toekomst voor al onze Nederlandse venen.
Floris Keizer
Docent-onderzoeker, Aeres Hogeschool Almere
“Ik zie als ecohydroloog grote meerwaarde in een inclusieve systeembenadering voor complexe ruimtelijke uitdagingen zoals een duurzame inrichting van het veenweidegebied“
In VeenVitaal zoeken we naar optimalisatie op veel gebieden: economisch, ecologisch, sociaal, beleidskundig, hydrologisch en op het gebied van klimaatmitigatie. Met een BSc in Fysische Geografie en een MSc in Sustainable Development aan de Universiteit van Utrecht, heb ik zowel de inhoudelijke als de interdisciplinaire achtergrond om mee te denken over meerdere van deze gebieden. In mijn PhD traject houd ik me bezig met natuurlijke overstromingsvenen in Polen en hoe vegetatie daarin beïnvloed wordt door dynamiek in waterkwaliteit. We kijken hierbij naar de gehele overstromingsvlakte in een landschappelijke context. Deze kennis over ecohydrologische relaties en biogeochemie hoop ik in te zetten in de relevante (deel)onderzoeken.
Als docent bij Aeres Hogeschool Almere ben ik ook betrokken bij de connectie met de aankomende professionals, bijvoorbeeld in een van onze afstudeerminoren gericht op natuurontwikkeling en systeemanalyse. Als casus gebruiken we hierin de toekomst van het veenweidegebied. Ik zie het als mijn missie om aankomende ecologen het perspectief en de tools aan te reiken om om te kunnen gaan met complexe uitdagingen zoals een duurzaam landgebruik in het veenweidegebied.
VeenVitaal is voor mij de perfecte kans het groene onderwijs te verrijken met actuele thematiek en ontwikkelingen. Daarnaast hoop ik mijn ecohydrologische kennis in te zetten voor een beter begrip tussen landgebruik en ruimtelijke kwaliteit. De te ontwikkelen KPI’s zijn daar een goed voorbeeld van.
Mark Koetse
Associate Professor Environmental Economics, Vrije Universiteit
“Ik ben geïnteresseerd in hoe maatschappelijk waarderen en belonen van levering van publieke diensten door boeren en landeigenaren kan bijdragen aan een duurzamer veenweidegebied en alternatieve verdienmodellen”
Mijn naam is Mark en ik werk bij bij de afdeling Milieu Economie van het Instituut voor Milieuvraagstukken aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Ik ben geboren en getogen in Haarlem, en ben daar na wat omzwervingen ook weer gaan wonen. Mijn voornaamste interesse is brede welvaart, of hoe je het ook wil noemen, zo lang er in hoe we naar economie en naar maatschappij kijken maar aandacht is voor allerlei goederen en diensten die van enorme waarde zijn, maar die niet op standaard markten worden verhandeld.
Wetenschappelijk maar ook maatschappelijk ligt mijn interesse in dit project op het waarderen en belonen van publieke diensten die door private partijen worden geleverd. Nadruk ligt hierbij op hoe belonen van levering van die diensten door boerenbedrijven (1) kan bijdragen aan herstel van biodiversiteit en ecosysteemfuncties en -diensten in het veenweidegebied (en daarbuiten), en (2) zodanig gecoordineerd en gestapeld kan worden dat het leidt tot alternatieve verdienmodellen voor boerenbedrijven.
Hélène van Laar
Project Manager, Vrije Universiteit van Amsterdam
“Nederlandse landschappen staan enorm onder druk door intensief
gebruik. ”
Ik ben Hélène. Sinds januari 2024 ondersteun ik VeenVitaal als Project Manager. Deze ondersteuning is voornamelijk gericht op de interacties van het Veenvitaal-managementteam met consortiumpartners, externe partners, stakeholders en de primaire donor (NWO).
Over mij: ik ben opgegroeid in de Betuwe en heb veel tijd doorgebracht op de kleinschalige boerderij van mijn grootouders. Na de middelbare school ben ik biologie gaan studeren in Wageningen (WUR). In dit verband deed ik onderzoek naar het voedselconcurrentiegedrag onder bijen in Suriname. Ik kreeg vervolgens een baan aangeboden bij de Nationale Zoölogische Collectie aldaar en heb ruim 8 jaren entomologisch onderzoek gedaan in het tropisch regenwoud. Vanaf 2005-2017 deed ik onderzoek naar ziektevectoren in Suriname, waaronder malaria-muskieten. Dat deed ik gedeeltelijk als PhD-onderzoek, ondersteund vanuit de WUR. Van 2015 tot 2023 heb ik het nationaal malariaprogramma in Suriname geleid.
Binnen de verschillende projecten waarin ik betrokken ben, ligt VeenVitaal het dichtst bij mijn opleiding en achtergrond. Nederlandse landschappen staan enorm onder druk door intensief gebruik. De impact op de biodiversiteit is groot. Het project wil daar wat aan doen door actoren samen te brengen en door wetenschappelijke data te verzamelen die processen inzichtelijk maken en die toepasbaar zijn in de discussie over oplossingen. Daar draag ik graag mijn steentje aan bij.
Vincent de Leijster
Coordinator Monitoring, Evaluatie en Leren, Wij.land
“De onderzoeks-vragen die in VeenVitaal worden gesteld sluiten naadloos aan op de uitdagingen waar bij Wij.land dagelijks mee bezig zijn”
Vincent werkt sinds 2021 bij Wij.land als coördinator Monitoring, Evaluatie en Leren. Wij.land is een stichting die een boerennetwerk in het Westelijke Veenweidegebied ondersteund in het leren hoe de transitie naar meer regeneratieve landbouw mogelijk gemaakt kan worden. In die functie van Monitoring, evaluatie en Leren is hij verantwoordelijk voor het in kaart brengen van de impact die Wij.land en Wij.lands boeren hebben op hun omgeving. Hij is opgeleid als ecoloog en onderzoeker met ervaring in landschapprojecten in Spanje en Colombia waar hij een PhD-onderzoek heeft gedaan naar natuurvriendelijk beheer van houtige gewassen. Daarnaast houdt hij van wandelvakanties, hardlopen, brood bakken en tuinieren.
Marjoleine van der Meij
Assistant Professor of design for participatory transformation, Vrije Universiteit
“Ik hoop op een participatieve wijze transitiemogelijkheden vorm te geven in het veenweidegebied, rekening houdende met de belangen en onderliggende waarden van de diverse stakeholders.”
In VeenVitaal houd ik me bezig met het ontwerpen, faciliteren en onderzoeken van onze living lab benadering. We werken met zeer diverse stakeholders aan een transitie in het veenweidegebied rondom Amsterdam; het lab zorgt daarin voor de participatieve benadering en integratie van perspectieven en verschillende vormen van kennis.
Bij Athena Instituut werk ik sinds 2011 aan het ontwerpen, faciliteren en onderzoeken van grote veranderprocessen, zowel binnen wetenschap en innovatie systemen, alswel in diverse domeinen waarin wetenschap en technologie een rol spelen. Onderwerpen waar ik me over heb gebogen zijn (wees gewaarschuwd, het is divers): synthetische biologie, slimme technologie in de stad, nanotechnologie, wetenschapsmusea, jeugdzorg, reumazorg, voedselsysteeminnovatie, reflexiviteit, dialoog, co-creatie, en duurzame innovatie in bredere zin.
Als industrieel ontwerper en wetenschapscommunicator, gebruik ik ontwerpprincipes om processen en interacties te ontwerpen in het kader van transities. Het kan dus zomaar voorkomen dat u met ons in een gesprek gaat waarin we LEGO gebruiken, mindmaps en tijdlijnen maken, of scenario’s ontwikkelen. Samen met Bep Schrammeijer, hopen we u te blijven verwelkomen in ons VeenVitaal Living Lab.
Linda Nol
Teamleider Aarde & Water, Aeres Hogeschool
“We hebben zowel agrarische opleidingen als meer natuur-opleidingen in huis, en het is mijn missie om studenten zoveel mogelijk te laten werken in authentieke beroepssituaties“
Mijn naam is Linda en ik ben geboren en getogen (en nog steeds wonend) in de Zaanstreek, dus midden in het veenweidegebied. Ik heb Fysische Geografie gestudeerd aan de UvA en ben gepromoveerd aan de WUR op het thema “Uncertainty assessment of N2O inventories: explorations at different spatial and temporal scales for the Dutch fen meadow landscape”. Voor mijn proefschrift heb ik veel metingen uitgevoerd in het veenweidegebied, analyses gedaan naar o.a. landgebruik en de N-kringloop en bedrijven bezocht om het slootoppervlak goed in kaart te brengen. Sinds 2009 ben ik werkzaam bij Aeres Hogeschool; momenteel ben ik teamleider van het team Aarde & Water waar onder andere de opleiding “Aarde & Klimaat” onder valt en de internationale opleiding “Aquatic Ecosystem Analysis” en ik ben hoofd praktijkleren van de faculteit. Het is mijn missie om studenten zoveel mogelijk te laten werken in authentieke beroepssituaties (bijvoorbeeld door middel van stages en veldwerk).
In het VeenVitaal project ben ik werkpakketleider van WP6, dat gaat over kennisbenutting door boer, beheerder, bestuurder en bezorgde burger. In mijn werk ben ik heel veel bezig met het benutten van kennis richting verschillende doelgroepen. Bij Aeres Hogeschool hebben we zowel agrarische opleidingen als meer natuur-opleidingen in huis, daarnaast wordt er veel cursorisch onderwijs gegeven aan boeren en is er veel contact met boeren en beheerders, dus hebben we een unieke positie. Via onderwijs kunnen we ook studenten meer kennis geven over de uitkomsten van de werkpakketten 1 t/m 5, maar ze kunnen ook ingezet worden om educatieve producten of communicatiemiddelen te ontwikkelen voor andere doelgroepen. Daarnaast verbind ik intern Aeres Hogeschool collega’s én studenten aan de andere werkpakketten, bijvoorbeeld op het gebied van aquatische ecologie, draagkracht van de bodem en onderzoek naar weidevogels.
Bep Schrammeijer
Post-doctoraal onderzoeker participatief & duurzame landgebruik, Vrije Universiteit
“Ik hoop inzicht te krijgen in de verschillende waarden van het veenweidelandschap en zo te helpen met het op gang brengen van de juiste transities“
Mijn naam is Bep. Ik ben geboren en getogen in het boerenland (melk en aardappelen) van Noordwest Tasmanië (Australië), maar heb mijn oer-Hollandse roepnaam geërfd van mijn oma. In 2005 ben ik geremigreerd naar Nederland. Via verschillende baantjes – als macrofauna bemonsteraar, bij de LNV, in de eco-tuinbouw – ben ik uiteindelijk beland in een promotietraject waar ik onderzoek heb gedaan naar de sociale functies van het groen in en om de stad. Als milieugeograaf ben ik nieuwsgierig naar de niet-monetaire waarde(n) van de verschillende functies van het landschap.
Nu werk ik als post-doctoraal onderzoeker bij het Athena Instituut. Voor VeenVitaal ga ik vooral aan de slag met de Living Lab benadering van het project samen met Marjoleine. In het laagveenlandschap heeft iedereen een eigen belang bij de functies die het landschap biedt. Daarom is het belangrijk dat zo veel mogelijk mensen de gelegenheid krijgen om mee te doen met VeenVitaal in de Living Lab. Om een eerlijk beeld te krijgen van de problematiek en mogelijke oplossingen moeten we de verschillende perspectieven begrijpen.
Ik ga onderzoek doen naar hoe de verscheidenheid aan perspectieven meegenomen kunnen worden in het waarderen van het landschap. Hoe kunnen we waarden die niet uitgedrukt kunnen worden in geld op een eerlijke manier mee laten wegen? Zijn er synergiën te vinden tussen bepaalde waarden, ecologisch kwaliteit en landgebruik? Welke afwegingen zijn er nodig om tot een duurzame toekomst(visie) voor het gebied te komen?
Anca de Vries
Docent hoger onderwijs, Aeres Hogeschool Almere
“Mooi, zo veel verschillende organisaties die samenwerken om ons unieke landschap te beschermen.”
Hoi! Ik ben Anca en ik ben geboren en getogen in Amsterdam. Inmiddels woonachtig in Almere, ben ik mij bewust van hoe ontzettend belangrijk onze relatie is met water en de bodem waarop wij leven.
Naast mijn achtergrond in Taal en Communicatie houd ik mij veel bezig met duurzaamheid. Hoe krijgen we volgende generaties bewust van hoe mooi en kwetsbaar deze planeet is? Hoe bereiden we ze voor op wat er in de toekomst van hen verwacht wordt? Ik werk voor meerdere goede doelen en organisaties die zich inzetten voor een groenere planeet, en geef mijn lessen en projecten bij Aeres vaak een duurzame insteek. Fijn dus ook dat ik me voor Aeres mag inzetten voor de communicatie van dit project.
Veen Vitaal is wat dat betreft echt een kers op de taart voor mij. Mooi, zo veel verschillende organisaties die samenwerken om ons unieke landschap te beschermen en te onderzoeken hoe mens en natuur samen kunnen leven.
Lianne Woudstra
Promovendus functionele eigenschappen, Vrije Universiteit
“Ik wil bijdragen aan het vinden van een duurzame manier van landgebruik, waarbij biodiversiteit zich herstelt en beschermd wordt.”
Mijn naam is Lianne en ik ben één van de PhD-kandidaten van VeenVitaal. Ik ben in 2020 afgestudeerd als ecoloog in Wageningen. Hiervoor heb ik als onderzoeker gewerkt aan host-parasite interactions in Nederland en Panama en verschillende projecten met een focus op conservation and community ecology in Costa Rica.
Mijn rol in dit project is om te onderzoeken wat de effecten zijn van landschapsgebruik en -verandering op biodiversiteit en de functionele eigenschappen van verschillende diersoorten. Deze eigenschappen zijn belangrijk omdat ze ons iets vertellen over hoe dieren zich aanpassen en reageren op transities in landschap en we daarmee ook voorspellingen kunnen doen over veranderingen in biodiversiteit na landschapsinterventies.
De resultaten zullen daarna ook worden gebruikt bij het ontwikkelen en valideren van betrouwbare en interventiegevoelige biodiversiteits-KPI’s. Biodiversiteit is enorm belangrijk in het goed functioneren van ecosystemen en speelt een grote rol bij het aanpassingsvermogen tegen bijvoorbeeld klimaatverandering.
Mijn drijfveer is dan ook om bij te dragen aan het vinden van een duurzame manier van landgebruik, waarbij biodiversiteit zich herstelt en beschermd wordt.
Lotte van Oosterhout
Promovendus alternatieve verdienmodellen, Vrije Universiteit
“Ik hoop ik mee te kunnen helpen aan het herstel van de balans tussen landbouwers, natuur, politiek en andere belang-hebbenden.”
Mijn naam is Lotte en ik ben sinds 2020 werkzaam bij het Instituut voor Milieuvraagstukken (IVM) bij de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Ik heb een opleidingsachtergrond in International Business (BA) en Environment and Resource Management (MSc.) Na het afronden van mijn masteropleiding heb ik me als onderzoekster bij het IVM verdiept in de hedendaagse plasticproblematiek en voornamelijk de perceptie en het gedrag van consumenten in dit vraagstuk.
Als PhD in werkpakket 4 van het VeenVitaal project zal ik me bezighouden met het economische aspect, zoals bijvoorbeeld de adoptie van alternatieve verdienmodellen voor landbouwers. De geselecteerde alternatieve verdienmodellen moeten zorgen voor gediversifieerde inkomstenbronnen op basis van verschillende ecosysteemdiensten en tegelijkertijd de biodiversiteit en ecosysteemstabiliteit op landbouwgrond en aangrenzende natuurgebieden stimuleren. Door middel van experimenten en workshops zal ik mij bezighouden met het meten en modeleren van het gedrag en de keuzes van verschillende groepen van actoren in de maatschappij (consumenten, omwonenden, landbouwers, etc.). Daarnaast zal ik me bezighouden met het bepalen van de waarde die de verschillende actoren toewijzen aan ecosysteemdiensten en -goederen. Op deze manier draag ik bij aan een groter vraagstuk waarin we in kaart brengen hoe veranderingen in het landbeheer gevolgen hebben voor het boereninkomen, het herstel van het ecosysteem, de biodiversiteit, en de omwonenden en maatschappij. Als einddoel willen wij graag de diverse actoren informeren over en stimuleren in het toepassen van milieuvriendelijker landgebruik.
Er zijn verschillende motiverende factoren die mij hebben doen besluiten met het VeenVitaal project aan de slag te gaan. Als milieueconoom lever ik graag een zinvolle bijdrage aan onze omgeving en de samenleving. De hedendaagse stikstofproblematiek zorgt ervoor dat politiek, boeren en omwonenden lijnrecht tegenover elkaar zijn komen te staan. Door in gesprek te gaan met verschillend actoren en expertise te vergaren op het gebied van duurzame landbouw en alternatieve verdienmodellen, hoop ik mee te kunnen helpen aan het herstel van de balans tussen landbouwers, natuur, politiek en andere belanghebbenden.